Op de jongenskostschool

Orde en tucht rustten op twee pijlers: permanent toezicht en een stelsel van beloning en straf.

Dat toezicht heette in het internaats-Frans 'surveillance' en degene die dat uitoefende was de surveillant. Hij hield in de gaten of de jongens daar waren waar ze zich dienden te bevinden op een bepaald tijdstip, en of ze zich daar passend gedroegen. Zo werd er in de eetzaal op toegezien dat je at wat de pot schafte, ook al lustte je het niet. Ook werd er op je tafelmanieren gelet: Een oud-student: "Wij aten thuis geen brood met mes en vork, we kregen ons brood belegd en gesmeerd op ons bord…. Midden onder het eten gaf de surveillant een teken met de bel, iedereen hield op met eten en zweeg. In die doodse stilte sneed zijn stem door de ruimte, gericht tot mij: "Van Os, eet nou eens fatsoenlijk en snijd je boterham door!"

Toezicht was er ook in de kapel. Niet alleen afwezigheid of te laat komen werd gesignaleerd, ook wanneer je niet ter communie ging viel dat op. "Als je een keer gekucht had, wist men dat. Of als je je ogen niet gesloten had bij de Consecratie. Je had het idee dat ze dat allemaal zágen. De broeder die orgel speelde, boven op het koor, keek over de koorrand naar beneden en had je dus altijd in de gaten."

Ook bij de douches werd gecontroleerd."Niet dat er iemand bij je kwam staan steeds, maar een pater liep brevierend voor de douches langs. Lekker even ouwehoeren met elkaar tijdens het douchen was er dus niet bij: alles moest zwijgend."

Zelfs op de WC was je niet veilig voor controle. Deze ruimte was immers ook zeer geschikt om een sigaretje te roken. Dat was niet zonder risico, want zowel boven als onderaan de WC-deur was een flinke opening. "Als je van de WC kwam werd je soms zonder verdere aanleiding bij je kraag gepakt om je adem te laten controleren."

De neiging om het doen en laten van de studenten overal en altijd te controleren nam soms de merkwaardigste vormen aan. "In de garderobe waar de jassen hingen trof ik eens twee broeders aan met een mand. Zij voelden van elke jas de zakken na en gooiden "beuzelarijen" in de mand. Daar waren dus al mijn spulletjes die ik al een tijdje kwijt was gebleven ..."